Bodrum’da yaşayan GeoCosmo Bilim Merkezinin başkan yardımcısı Ronald Karel, dünyanın ilk Deprem Kestirim Yer İstaynonunu Türkiye’de inşa etti.
Kurucu Prof Dr Friedemann Freund ve ekibinin kendisine verdikleri yetkiyle birçok parametreleri kapsayan deprem ön sinyallerini kaydedecek olan ve Türkiye’de inşaa edilen Deprem Kestirim Yer İstaynonunu önümüzdeki haftalar içerisinde faaliyete geçecek.
Dokuz Eylül Üniversitesi ile İstanbul Teknik Üniversitesinin de destek verdiği proje kapsamında gerek uydulardan gerekse yer istasyonundaki değişik sensörlerin kaydedeceği veriler büyük bilgisayarlarda toplanıp değerlendirilecek. Bu sayede olası bir deprem günler öncesinden tespit edilebilecek.
GeoCosmo Bilim Merkezinin Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda Uluslararası Deprem Ön Sinyalleri Kurumunun Başkanı olan Ronald Karel, ofislerinin NASA da olduğunu ancak çıkacak ve elde edilecek olan IP ve Patentler Türkiye’nin olacağını ve NASA ile kati surette paylaşılmayacağının da altını çizdi.
Kendiside bir Türk Bilim İnsanı Ronald Karel yaptığı açıklamaya şu sözlerle başladı:
“Bundan 3 sene önce Eylül ayında söylediğim gibi ben, CeoCosmo bir Araştırma Merkezinin hazırladığı bu deprem ön sinyalleri projesinin ilk pilot denemesini Türkiye’de yapmak istedim. Çünkü Türkiye’de bir tarih yasmak istedim. Bizim artık bir IP’miz patentimiz olsun bir Türk patenti olsun. Bunu yönetimden geçirdim ve çalışmalara başlamıştık.”
İlk yer istasyonunu inşa ettiklerini ifade eden Karel sözlerine şöyle devam ettti:
“Yani bu yapıldı bitti şuan Ankara’da bekliyor. Bunun için kurulacak en güzel yeri seçmeye çalışıyoruz. Çünkü Türkiye’nin neresine kurarsak kuralım bu verileri Dokuz Eylül Üniversitesi toplayacak buna hiç bir şüphe yok, bilgisayarda toplayacak. Ayrıca daha da güzel bir haberimiz var, İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay ve Meteoroloji Bilimler Bölümünden Prof. Dr. Orhan Şen ve ekibi de bize uydulardan yardım edecekler. Yani bizim projemize katıldılar bu konuda. Ve daha da yeni bir haber olarak da, DOHAD (Doğa Hareketleri Araştırma Derneği) var, bunların Marmara Bölgesinde 44 tane yer istasyonları var. Yeni yeni görüşmelere başladık belki onların istasyonlarını kullanabiliriz diye.”
Sistemin çalışma şeklinden bahseden Ronald Karel şunları söyledi:
“Biz sadece depremlerin, deprem mekanizması deyince sadece er altında değil depremlerin olmadan önce, daha meydana gelmeden önce, daha stress başlar başlamaz yer altında değil yeryüzünde de, atmosferde iyonosfere birçok tabakalarda ön sinyal verdiğini ispat etmek istiyoruz. Bizim özelliğimiz, bütün parametreleri topladık, bir istasyon üzerine kurduk bütün sensörleri ve aynı anda stres meydana geldikten sonra meydana gelecek olan bütün bu ön sinyal karakteristikleri topluyoruz şuanda ve bunlar üzerinde aşağı yukarı 9 ay ile 1,5 sene arasında büyük bir çalışma meydana gelecek. Çünkü yazılımlar çok önemli, bunların softları yapılması lazım. Stres olduktan sonra bütün grafiklerin ayır ayrı incelenmesi lazım aşağı yukarı 10-12 tane parametre var. Bu, dünyada ilk defa olacak bir şey ve bu gerçekleştiği zamanda Türkiye’de tabi ki belli bir aşamaya geleceğiz, belli bir istasyon şekli meydana gelecek ve bu şekilde de depremleri İnşallah birkaç gün önceden, 3 gün 5 gün önceden kestirebilme durumuna geleceğiz, hava raporu gibi.”
Sistemin Türk patentine sahip olmasını çok arzu ettiğini dile getiren Karel sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bir proje hazırladık ve karar verdik ki biz bunu önce Türkiye’de yapalım. Yani naçizane, çok arzu ediyorum ki ilk patentleri Türkiye’de alalım, Türklerin bir eseri olsun. Ben Türkiye’de doğdum, ben Modalıyım, Kadıköylüyüm, İstanbulluyum. Türkiye’yi aşırı seven bir insanım ben. Yani yurt dışındaydım askerliğimi bile geri geldim yaptım burada, Kıbrıs Savaşında askerdim gönüllü gitmek istedim yani o derece gerçekten Türkiye’yi seven bir insanım yani lafla değil icrayla ispat ettim bunları ben ve her ne kadar ismim falan yabancı gözüküyorsa dahi ben kalben yani ruhen mantıken fiziksel Türkiye’nin gerçekten hele bu günlerde çok büyük bir ihtiyacı var böyle bir bilimde dalında başarı sağlamasının. İnşallah yer bilimcilerde bize yardımcı olurlar. Çünkü yer bilimciler bize yardımcı olurlarsa daha çabuk sonuç elde edebiliriz. Şöyle bir sıkıntı oluyor bazen, çünkü bazen stres meydana geliyor, stres meydana geldiği zaman ön sinyaller oluşuyor fakat daha stres geri gidiyor. Yani ön sinyal meydana geliyor ama deprem olmuyor. İşte yer bilimcilerle beraber çalışırsak bu durumu daha çabuk çözeriz diye tahmin ediyorum.”
Türkiye de yapılacak olan Pilot Projeden sonra Yunanistan ve Gürcistan ile Azerbaycan da katılacaklar. Her bir istasyonun toplam kurulum masrafları 20 bin doları buluyor.
